Κάθε υγιές δόντι αποτελείται από σκληρούς ιστούς εξωτερικά (αδαμαντίνη, οδοντίνη και οστεΐνη) και ένα μαλακό ιστό εσωτερικά, τον πολφό, ευρύτερα γνωστό στο κοινό ως «νεύρο». Διάφοροι παράγοντες, όπως τερηδόνα, ατελής αποκατάσταση και κάταγμα δοντιού, μπορούν να επιτρέψουν την είσοδο μικροβίων στο εσωτερικό του δοντιού, τον πολφό. Μία αθρόα είσοδος μικροβίων στο εσωτερικό του δοντιού προκαλεί διαδοχικά φλεγμονή και νέκρωση του πολφού, και φλεγμονή του οστού που περιβάλλει το δόντι (κοκκίωμα, απόστημα ή κύστη). Αυτές οι καταστάσεις συχνά γίνονται αντιληπτές ως πόνος χωρίς κάποιο ερέθισμα, πόνος στο ζεστό, το κρύο ή τη μάσηση, οίδημα ή εμφάνιση συριγγίου. Ταυτόχρονα με τη νέκρωση του πολφού ενός δοντιού διακόπτεται και η αγγειακή κυκλοφορία στο εσωτερικό του δοντιού. Συνεπώς η λήψη αντιβίωσης είναι αναποτελεσματική, καθώς αυτή δε φτάνει με την κυκλοφορία του αίματος στην εστία των μικροβίων. Η μόλυνση του εσωτερικού του δοντιού αντιμετωπίζεται από τον ενδοδοντολόγο με τη διαδικασία της ενδοδοντικής θεραπείας, ευρύτερα γνωστή στο κοινό ως «απονεύρωση».

Σύμφωνα με το λεξικό της American Association of Endodontists, ενδοδοντολόγος ή ενδοδοντιστής είναι ο οδοντίατρος ο οποίος έχει παρακολουθήσει ένα διετές ή τριετές ακαδημαϊκό πρόγραμμα ειδίκευσης στην Ενδοδοντολογία και ασκεί αποκλειστικά Ενδοδοντολογία. Ο ενδοδοντολόγος έχοντας ως συμμάχους την κατάρτιση, τη δεξιότητα, την εμπειρία και τον εξειδικευμένο εξοπλισμό αναλαμβάνει ενδοδοντολογικά περιστατικά υψηλής δυσκολίας με σκοπό τη διατήρηση των φυσικών δοντιών στο στόμα.

Το εσωτερικό των δοντιών, δηλαδή ο χώρος στον οποίο εφαρμόζονται οι ενδοδοντικοί χειρισμοί, έχει συνήθως διαστάσεις της τάξης δεκάτων του χιλιοστού. Σε αυτό το περιορισμένο και σκοτεινό πεδίο ο ενδοδοντολόγος καλείται να απομακρύνει τους μολυσμένους ιστούς χωρίς να θυσιάσει υγιείς οδοντικούς ιστούς. Το οδοντιατρικό μικροσκόπιο προσφέρει μεγέθυνση έως και 25x και ισχυρό φωτισμό, επιτρέποντας τη λεπτομερή επισκόπηση του εσωτερικού του δοντιού. Μεταξύ άλλων βρίσκει εφαρμογή στον εντοπισμό ενασβεστιωμένων ριζικών σωλήνων, την αφαίρεση σπασμένων μικροεργαλείων, την αντιμετώπιση διατρήσεων, τη διάγνωση καταγμάτων και τη χειρουργική ενδοδοντία.

Σύμφωνα με την επίσημη θέση της American Association of Endodontists, το οδοντιατρικό μικροσκόπιο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης Ενδοδοντολογίας και αυξάνει το ποσοστό επιτυχίας της ενδοδοντικής θεραπείας.

Στο ιατρείο μας η Ενδοδοντολογία ασκείται εξ ολοκλήρου υπό μεγέθυνση με χρήση οδοντιατρικού μικροσκοπίου και οδοντιατρικής λούπας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η μοναδική εναλλακτική της ενδοδοντικής θεραπείας είναι η εξαγωγή του δοντιού. Η εξαγωγή ενός δοντιού έχει επιπτώσεις λειτουργικές, αισθητικές και ψυχολογικές. Συνεπώς θα πρέπει πάντα να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια για τη διατήρηση του φυσικού δοντιού.

Αρχικά πραγματοποιείται λήψη του ιατρικού ιστορικού κατά την οποία καταγράφονται προβλήματα υγείας και σχετική φαρμακευτική αγωγή, καθώς και αλλεργίες σε φάρμακα και υλικά. Ακολουθεί λήψη του οδοντιατρικού ιστορικού και κλινική και ακτινογραφική εξέταση. Τυχόν διαθέσιμες ακτινογραφίες αρχείου συστήνεται να προσκομίζονται, καθώς συχνά βοηθούν διαγνωστικά. Με βάση τα παραπάνω ευρήματα τίθεται η διάγνωση, αναλύονται με κατανοητό τρόπο οι διάφορες θεραπευτικές επιλογές και ενημερώνεστε για το κόστος. Συνήθως υπάρχει η δυνατότητα κάποια στάδια της ενδοδοντικής θεραπείας να πραγματοποιηθούν στην ίδια συνεδρία. Τέλος, δίνονται γραπτές οδηγίες τις οποίες πρέπει να ακολουθήσετε μέχρι την ολοκλήρωση της ενδοδοντικής θεραπείας.

Σε περίπτωση που άλλα προβλήματα υγείας απαιτούν τη λήψη χημειοπροφύλαξης προεπεμβατικά, πρέπει να προηγηθεί λήψη της κατάλληλης αντιβιοτικής αγωγής σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού.

Ανήλικοι ασθενείς πρέπει να συνοδεύονται από γονέα ή κηδεμόνα.

Σε αντίθεση με μύθους και πρακτικές του παρελθόντος, η ενδοδοντική θεραπεία δεν είναι επώδυνη, αλλά ανακουφίζει από τον πόνο. Η διαδικασία της ενδοδοντικής θεραπείας πραγματοποιείται πάντα υπό τοπική αναισθησία και είναι ανώδυνη. Η αίσθηση μουδιάσματος συνήθως υποχωρεί μετά από 1-3 ώρες, διάστημα κατά το οποίο συστήνεται η αποφυγή της μάσησης για την πρόληψη δαγκώματος της γλώσσας και των χειλέων.

Το υπό θεραπεία δόντι και οι περιβάλλοντες ιστοί ενδέχεται να παρουσιάσουν κάποιου βαθμού ευαισθησία για αρκετές μέρες μετά τη συνεδρία, λόγω της προϋπάρχουσας φλεγμονής και των απαιτούμενων θεραπευτικών χειρισμών. Αυτή η ευαισθησία είναι φυσιολογική, δεν επηρεάζει την έκβαση της θεραπείας και αντιμετωπίζεται με τη λήψη κοινών αναλγητικών ή αντιφλεγμονωδών φαρμάκων.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της European Society of Endodontology απαιτούνται τουλάχιστον τρεις ακτινογραφίες για την ολοκλήρωση μίας ενδοδοντικής θεραπείας. Η ακτινογραφία είναι πολύτιμη στην Ενδοδοντολογία, καθώς είναι ο μόνος τρόπος συλλογής πληροφοριών σχετικά με το εσωτερικό του δοντιού και το οστό που περιβάλλει τις ρίζες. Στο ιατρείο μας εφαρμόζονται όλα τα σύγχρονα μέσα ακτινοπροστασίας όπως ποδιά μολύβδου, παραλληλιστές, πλάκες φωσφόρου (ψηφιακή ακτινογραφία) και ηλεκτρονικός εντοπιστής ακρορριζίου, για τον περιορισμό της περιττής ακτινοβόλησης. Με αυτό τον τρόπο η απαιτούμενη ακτινοβολία για την ολοκλήρωση μίας ενδοδοντικής θεραπείας είναι ανάλογη με την ακτινοβολία που λαμβάνουμε από το περιβάλλον μέσα σε λίγες μόνο μέρες.

Ειδικότερα σε εγκύους, με γνώμονα την καλύτερη αναλογία κόστους/οφέλους, γίνεται προσπάθεια να αξιοποιηθούν τυχόν διαθέσιμες ακτινογραφίες αρχείου και εφαρμόζεται ειδικό πρωτόκολλο περιορισμού της ακτινοβολίας με τη συγκατάθεση του υπεύθυνου γυναικολόγου.

Ο αριθμός των απαιτούμενων συνεδριών εξαρτάται από την αρχική πάθηση και το βαθμό δυσκολίας κάθε περιστατικού. Συνήθως απαιτούνται μία έως τρεις συνεδρίες διάρκειας 60-75 λεπτών με μεσοδιαστήματα λίγων ημερών.

Μετά την ολοκλήρωση της ενδοδοντικής θεραπείας ο οδοντίατρός σας θα λάβει μία αναλυτική αναφορά με τις ακτινογραφίες και τις σχετικές παρατηρήσεις. Παρακαλείστε να επικοινωνήσετε μαζί του για την αντικατάσταση της προσωρινής έμφραξης με μία μόνιμη αποκατάσταση όπως μόνιμη έμφραξη, επένθετο ή στεφάνη. Η μόνιμη αποκατάσταση πρέπει να πραγματοποιηθεί εντός 2 εβδομάδων από την ολοκλήρωση της ενδοδοντικής θεραπείας, προκειμένου να περιοριστεί η πιθανότητα αναμόλυνσης του εσωτερικού του δοντιού ή κατάγματος του δοντιού.

Το κόστος της ενδοδοντικής θεραπείας εξαρτάται από το βαθμό δυσκολίας κάθε περιστατικού. Στην πρώτη συνεδρία, κατόπιν κλινικής και ακτινογραφικής εξέτασης, θα ενημερωθείτε για τη διαδικασία και το κόστος της ενδοδοντικής θεραπείας. Στις περισσότερες περιπτώσεις το κόστος της ενδοδοδοντικής θεραπείας και της αποκατάστασης του δοντιού είναι μικρότερο από το κόστος της εξαγωγής του δοντιού και της αποκατάστασης του κενού με γέφυρα ή εμφύτευμα.

Το ποσοστό επιτυχίας μίας άρτιας ενδοδοντικής θεραπείας είναι υψηλό και προσεγγίζει το 95%. Ένα δόντι με επιτυχή ενδοδοντική θεραπεία μπορεί να παραμείνει στο στόμα για πάντα.

Μία ενδοδοντική θεραπεία μπορεί να αποτύχει για δύο λόγους: (i) αν η ενδοδοντική θεραπεία δεν πραγματοποιηθεί σωστά, δηλαδή αν παραμείνουν μικρόβια στο εσωτερικό του δοντιού, και (ii) αν η ενδοδοντική θεραπεία μείνει εκτεθειμένη στη στοματική κοιλότητα λόγω τερηδόνας, ατελούς αποκατάστασης ή κατάγματος του δοντιού, δηλαδή αν εισέλθουν νέα μικρόβια στο εσωτερικό του δοντιού. Σε κάθε περίπτωση, αποτυχία της ενδοδοντικής θεραπείας δε σημαίνει και εξαγωγή του δοντιού, καθώς υπάρχει η δυνατότητα επανάληψης της ενδοδοντικής θεραπείας ή χειρουργικής ενδοδοντίας.

Προκειμένου να ελεγχθεί η έκβαση της ενδοδοντικής θεραπείας, ενδέχεται να κληθείτε για κλινικό και ακτινογραφικό επανέλεγχο σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα μετά την ολοκλήρωση της ενδοδοντικής θεραπείας, χωρίς οικονομική επιβάρυνση.

Σε περίπτωση αποτυχίας μίας ενδοδοντικής θεραπείας, είτε λόγω παραμονής μικροβίων, είτε λόγω εισόδου νέων μικροβίων στο εσωτερικό του δοντιού, υπάρχει η δυνατότητα επανάληψής της. Με αυτή τη διαδικασία επιχειρείται η αφαίρεση των υλικών που έχουν τοποθετηθεί στο εσωτερικό του δοντιού κατά την αρχική ενδοδοντική θεραπεία και η αντιμετώπιση της μόλυνσης του εσωτερικού του δοντιού.

Η ενδοδοντική θεραπεία και η επανάληψη ενδοδοντικής θεραπείας σχεδόν πάντα εξαλείφουν πλήρως τη μόλυνση του εσωτερικού του δοντιού και τη φλεγμονή του οστού που περιβάλλει το δόντι. Στις σπάνιες περιπτώσεις αποτυχίας ή αδυναμίας πραγματοποίησης αυτών των θεραπευτικών επιλογών προτείνεται η ακρορριζεκτομή. Η ακρορριζεκτομή είναι μία μικροχειρουργική διαδικασία κατά την οποία υπό τοπική αναισθησία απομακρύνεται ο φλεγμονώδης ιστός από το οστό, αφαιρείται το μολυσμένο άκρο της ρίζας του δοντιού και πραγματοποιείται ανάστροφη έμφραξη της ρίζας.